Sözlük

Kullanıcı Oyu:

/ 0

Ayrıntılar: Üst Kategori: Kültürümüz; Salı, 09 Şubat 2010 17:43 tarihinde oluşturuldu; Son Güncelleme: Çarşamba, 09 Ağustos 2017 16:20; Salı, 09 Şubat 2010 17:43 tarihinde yayınlandı.; Administrator tarafından yazıldı.; Gösterim: 2564

YAVUZKÖY SÖZLÜĞÜ
A
Aba	Abla
Ablak	Yuvarlak yüz şekli.
Aca	Acaba
Acans	Televizyon ve radyoda haberler.
Acısu	Maden suyu
Adam	Koca, eş
Afgurmak	1-Havlamak. 2-Boş boş konuşmak(argoda)
Aga	Ağabey
Agacuk	Küçük çocuklara söylenen bir hitap şekli.
Ağırşak	İp eğirirken ereceğin ucuna takılan koni şeklinde ağaçtan yapılan araç
Ağu	1-Zehir. 2-Yörede yetişen pembe çiçekli çalı şeklinde bitki. Orman gülü komar.
Aha	1-İşte burada 2-Yok anlamında kullanılan ve elin yumruk yapılıp karşıdakine gösterilmesiyle beraber söylenen sözcük.(argoda)
Arkuri	Düz yol yada yamacı çapraz gitmek.
Alaca	Karışık renk
Al aşağı	1-Horonda bir figür 2-Aşağı indir
Aliştırmak	Ateşi tutuşturmak
Aletirik	1-Elektrik. 2-El feneri.
Alişmak	1-Tutuşmak yanmaya başlamak. -Bir yer ya da olayı benimseyip kabullenmek.
Analis etme	Çok kirli elbiseleri yıkamadan önce suda bekleterek yumuşatma.
Anca	Şimdi.
Anis	Yüksek kesimlerde yetişen bir bitki türü.
Ander	Değersiz,işe yaramaz.
Ander galsın	Olmaz olsun anlamında bir kızma sözcüğü.
Angona	Zehirsiz kısa boyda bir yılan türü.
Ankmak	Birisini ya da bir olayı konuşmak.
Aretmek	Utanmak.
Arma	Bel ve göğse takılan fişeklik.
Aşana	Eski evlerde mutfak ve oturma odası olarak kullanılan bölümde tahta üstü.
Aşlama	Aşılanmış fidan
Aşlamak	1-Su katmak. 2-Aşılamak. 3-Eski çorapları örerek tamir etmek.
Atma çömber	Başörtüsünün bütün şeklinde başa atılıp kenarlarının çene altından dolaşıp başın üst tarafında yana gelecek şekilde bağlama şekli.
Atma türkü	Bir anda akla gelen şekilde söylenen yöresel türkü.
Avara	İşsiz, boş
Avara etmek	İşini yapmasına engel olmak.
Ağlanmak	Zehirlenmek.
Ağuz	İnek doğurduktan sonra ilk sağılan süt ve bu sütten yapılan bir yiyecek türü.
Ayakdaş	Birlikte yolculuk edilen kişi.
Ayam	Hava durumu.
Ayıtlama	Bahçe işlerinde küçük mısır fidanının köklerini toprakla besleme.
B
Bağce	Bahçe
Bağa	Bana
Bağlanmak	Cinsel ilişkiye girememek.
Bakraç	İçinde yoğurt süt taşınan kapaklı, tutmak için sapı olan küçük kap.
Barten	Pis kokan 20-30 cm kadar boylanabilen bir bitki. Yaş olarak hayvanlara yedirilirse zehirler.
Basukluk	Hastalık.
Başak etmek	Fındıklar toplandıktan sonra geride kalanları toplamak.
Baytar	Veteriner.
Bel bağı	Kuşağın altından görülecek şekilde bele bağlanan ince bağlanan parlek renkli ucu püsküllü bir aksesuar
Belleme	Tarlayı bel ile işleme.
Beş daş	Beş taş oyunu.
Bezleme	Saçta pişirilen ince yassı ekmek.
Biçki (bıçkı)	Odun kesmeye yarayan testere
Bi dimla	Az biraz
Bile	Beraber, birlikte
Bilegi	İçinde mısır ekmeği pişirilen taş blok.
Bitige	Küçük, az
Bostan	Salatalık, hıyar
Boceg	Böcek
Bolaki	İsterim ki, dilermi ki
Bolaşuk	İnsanları birbirine takan, aralarını bozan kişi.
Bumbur	Yaban arısından daha büyük bir tür böcek.
Buldur	Geçen yıl.
Buymak	Çok üşümek.
C
Cabula	Ayakkabı.
Campil	El feneri ampulü
Caplama	İnce uzun tahta
Celepçi	Hayvan alım satımı ile uğraşan kişi.
Ceyran	Elektrik.
Cömaat	1-Topluluk. 2-Bir sorunu halletmek için toplanmış bilrkişiden oluşan grup
Cümbüşlü	Eğlenceli komik
Ç
Çalbara	Geniş ve yayvan tencere.
Çağırmak	Yüksek sesle bağırıp seslenmek.
Çaput	Eski bez parçası.
Çarnak	Fasülya yada ot asmaya yarayan bol dallı ağaç .
Çazi	Cadı.
Çegelik	Yağsız peynir çökelek
Çekme	Kızı zorla isteği olmadan kaçırmak
Çelik	Eskiden oynanan bir tür oyun.
Çentik	Ahşap üzerine yapılan kısa çizgi yada işaret.
Çeten	İçine mısır konulan ince çubuk veya tahtadan yapılan ambar.
Çıngıl	Ağaç çekmeye yarayan demir çivi.
Çillenmek	Patates ya da çeşitli tohumların çimlenmesi.
Çimmek	Yıkanmak banyo yapmak.
Çingan	Çingene


Çise	İnce yağmur.
Çivit	Çekirdek.
Çömber	Başörtüsü.
Çolbaz	Beceriksiz.
Çul	1-Yöresel olarak battaniye ve örtü olarak kullanılan bir dokuma çeşidi. 2-Elbise .
Çürük ayı	Orak ayı 14 temmuz 13 Ağustos arası
D
Dalmak	1-Kedi köpek gibi hayvanların ısırması. 2- Bir kıza elle sarkıntılık yapmak
Dalaşmak	Kedi köpek gibi hayvanların birbiri ile kavga etmesi
Dalevera	Hile, kurnazlık
Dana	1 yaşına kadar olan sığır yavrusu.
Dastar	Yere serilen veya örtü olarak kullanılan bir dokuma çeşidi.
Dayımu(U uzun söylenir)	Dayı oğlu.
Dehlemek	At eşek gibi hayvanları yürütme sözü.
Diyeze	Teyze
dışarıışerli	Büyü ve cinler etkisiyle olduğuna inanılan olaylar vb.
Dübek	Mısır dövmeye yarayan içi oyuk taş.
Dilli	Çok konuşan.
Dinelmek	Ayakta durmak.
Dirluk	Varlık.
Dirlukli	Varlıklı düzenli, cömert
Diza	Kene
Dizme	Ahşap evlerin içindeki tahta bölme.
Doğan	1 -Yırtıcı bir kuş. 2- Tarla bellemede kullanılan bellerin tutmaya yarayan baş kısmı.
Donanma	Silah atarak ilerleme.
Duman	Sis.
Dümbi	Yüksek yer.
E
Ehil	1-İşten anlar. 2-Evcil.
Ehya	Gübre.
Ekseri	Daha çok.
Ele vurma	Bahçe işlerinde yabani ot koparma.
Eliğun körü	Kızınca söylenen bir söz.
Emek etmek	Çalışmak uğraşmak
Emica	Amca.
Emicemu	Amca oğlu.
Eniş	İniş, bayır aşağı
Esse	Doğru, gerçek
Eksi	Ucu yanan ya da közlü odun parçası.
Eşek	Odun kesmede çapraz çakılmış odunlardan yapılmış araç.
Eşka	Gölge.
Evetlemek	Acele etmek.
Evza	Kibrit.
F
Felenk	Kaldıraç
Feruk	Piliç.
Fistan	Kadın elbisesi.
Fodik	1-Çukur 2-Fodik oyunu


Fol	1-Kuş yuvası. 2-Tavuğun yumurtlama yeri .
Folluk	1 -Tavukların görmesi için bırakılan yumurta.
Furun	Fırın
Furungurusi	Fırında kurutulmuş mısır.
G
Gabot	Ceket, mont
Galandar	1-Evlerin kapısına gidilerek görünmeden sırıklarla yiyecek toplanan özel gece.2-14 ocak 13 şubat arasındaki ay.
Galuk	Evde kalmış, evlenmemiş
Gancık	Dişi köpek kedi gibi hayvanlar
Gangel	Viraj
Gap	1-Kap.2-Tabak çanak vb mutfak eşyası 3-Bulaşık
Gara ağaç	Kara ağaç.
Garağu	1-Dalları çekmeye yarayan eğri uçlu çubuk.
Gara tavuk	Siyah renkli 15-20 cm uzunluğunda bir kuş.
Gardaş payı	Eşit pay.
Gasuk	Kasılmış.
Gavara	Gaz çıkarmak.
Gavi	Sağlam, dayanıklı
Gaybana	İşe yaramaz hayırsız
Gayde	Ezgi türkü
Gaynata	Kayınpeder.
Gazel	Yere dökülmüş ağaç yaprakları.
Gazaz	Kuşak ipi
Gebiç	Değirmencinin öğüttüğü undan aldığı pay.
Gene	Yine
Gı	Bayanlara hitap şekli.
Gıci	Kızlara hitap şekli.
Gıran	Tepelerdeki düzlük alan.
Gıvratmak	Döndürmek, bükmek
Gıyli	Ekmek yada pasta yapımında kullanılan geniş tepsi
Gıyı gazması	Dar ve uzun ağızlı sert zeminleri eşmekte kullanılan kazma çeşidi.
Gırebi	Ucu kıvrık küçük balta.
Gizlencuk	Saklambaç oyunu
Glavu	Kesici araçların keskinlik durumu.
Gocagarı ayı	Yerel takvim.
Gocaman	İhtiyar adam.
Godoş	Mısır koçanı.
Gofliya	Sümüklü böcek
Goğuk	Oyuk, ağaç kovuğu
Gonuşuk	Söz.
Gollamak	Göz kulak olmak.
Gopça	Düğme.
Gorişafla	Kertenkele
Gosi	Kuluçkaya yatmış tavuk.


Goşma	Avuç
Got	Mısır fındık gibi şeyler için kullanılan tahtadan yapılan ölçü kabı.
Göğuns	Göğüs
Göt tarafı	Bir yerin bir nesnenin aşağı kısmı alt tarafı
Göt atmak	Kıçını sallamak.
Göz	1-Suyun kaynağı.
Gudal	Kazanda pişenleri karıştırmaya yarayan uzun odun parçası.
Guduruk	Kudurmuş.
Gufa	İneklere yal vermede kullanılan kap.
Gumul	Yığın.
Guz	Kuzeye dönük.
Guzine	Bir çeşit soba.
Gün gurusi	Güneşte kurutulmuş mısır.
Güniy	Güneye dönük.
Gürgen	Kayın ağacı.

H
Habu	Bu
Habura	Burası
Hacan	Madem
Halamu(Sondaki u uzun söylenir)	Hala oğlu.
Hark	Küçük kanal.
Harman etmek	1-Fındık gibi ürünleri serip kurutmak. 2-Bir yeri çiğneyerek otsuz toprak haline getirmek.
Hardıma	Dar ve ince tahta.
Has un	Buğday unu.
Haşindi	Şimdi.
Haşlak	Çok sıcak.
Haşu	O
Hau	O
Haura	Orası
Haygır	Aygır erkek at
Hayf almak	Öç almak.
Haylamak	Yüksek sesle bağırmak.
Habole	Böyle.
Hedik	Kar ayakkabısı
Helbet	Tabi ki, elbette
Hızan	Çoluk çocuk
Horom	Mısır saplarından oluşan demetlerin birbirine dayandırılmasıyla oluşturulan küme.
Huhurek	Baykuş.

I-İ
İfteri	Eğrelti otu
İrak	Uzak
İrgamak	Kıpırdatmak sarsmak
İsriç	Bir ağaç türü.
İstif	Lahana ve fasulye ile yapılan bir yemek yığma


İşmar etmek	Gözünü kapatıp açarak işaret vermek.
İkileme	Mısırların ikinci çapası.
İşgillenmek	Şüphelenmek.
İşluk	Gömlek, atlet


K
Kara ateşluk	Eski evlerde ateş yakılan bölüm.
Karayemiş	Taflan
Kazaburun	Bir tür pense
Kelek	Koyun keçi gibi hayvanlara takılan tenekeden yapılmış çan.
Kelep	Büyük iplik çilesi.
Kenef	Tuvalet
Kepengi	Evden ahıra inmek için kullanılan kapak.
Kerendi	Tırpan.
Kömre	Hayvan dışkısı.
Kömreluk	Hayvan dışkısının biriktirildiği yer.
Kertmek	1-Ağacı baltayla yaralamak.2-İpucu vermek.
Kesilmek	Yorulmak.
Keyvan	Aşçı
Kokulu üzüm	Siyah renkli budanmayan ağaçlara sarılan üzüm çeşidi
Komar	Kısa boylu bodur çalılık.(Ormangülü)
Köz	Kor halindeki ateş.
Kusa	Siğil.
Kukuvak	Mantar.
Kuplas	Yüzüstü durma.
Külek	Tahtadan yapılan kova.
Küremek	Sıyırmak temizlemek
L
Labaza	Geniş yapraklı yabani bir ot
Levor	Etkileyici kokusu olan yabani bir ot.
Lobut	Hantal kaba saba
Longoz	Derin karanlık kuyu
M
Mazi(a uzun söylenir)	Yayla evi.
Manca	Sulu yemek. (Ayranli manca)
Matkap	Değişik amaçlarla kullanılan 1-2 m uzunluğunda ucu sivri ve kalın demir çubuk.
Mayaluk	Sütünden yararlanılan sığır.
Meci	İmece için gelen kişi.
Mektep	Okul.
Meram	İstek, amaç
Merek	Küçük samanlık.
Mertek	Ev yapımında kullanılan büyük kalas.
Meşebe	Maşrapa.
Mezere	Yayla köy arası yerleşim yeri.
Mol	Bitki topluluğu.( Fındık moli)
Mora	Çilek.
Muh	Çivi.
Mile	Misket.
Mudara	Sağlam olmayan zayf
Mudara etmek	Yardım istemek muhtaç olmak
Muhanat	Korkak.
Mundar	Kendiliğinden ölmüş ve eti yenmeyen hayvan.
Mukum	Sağlam.
Murç	Genellikle taş kırma işinde kullanılan büyük demir çivi.
Müzevir	Laf taşıyan kişi.
N
Na	Al
Navlon	Yol parası.
Nalet	Lanet.
O-Ö
Oba	Birkaç köyün gittiği yayla.
Oha(O uzun söylenir)	Sığırların durması ve otlaması için söylenen sözcük.
Okari	Yukarı
Olanca	Bütünü tamamı
Oyan	Öte taraf.
Öküz	Boğa.
P
Pandi	Hayvanların yeme yeri.
Pakla	Fasulye.
Palak	Ayı yavrusu.
Papara atmak	Azarlamak
Pedaliza	Kelebek.
Peşkir	Havlu.
Piştof	Tabanca.
Pondul	Pantolon.
Pospor	Büyük sıçan.
Peğrenk	Fazla yağan yağmurun araziye zarar vermesini önlemek için arazide derin ve çapraz bir hendek açılıp içi taşla doldurulduktan sonra tekrar toprakla kapatılan bir kanal çeşidi.
Püsküğüt	Bisküvi
R
Reyha	Güzel koku.
Rogobat	Serender direklerinin üst kısmında bulunan ve serenderlere fare girmesini engelleyen koniye benzer bölüm
S
Sacayak	Ateşe kazan veya saç koymaya yarayan üç ayaklı araç.
Sağan	Büyük metal tabak.
Sapa	1-Yol kenarında olmayan. 2-Gizli yer.
Sap	Biçilmiş mısır bitkisi.


Sapak	Yol ayrımı
Sapmak	1-Geçerken uğramak. 2-Yolu değiştirmek.
Sayıklamak	Yarı uyur yarı uyanıklık hali uyku.
Sazak	Ot bahçesi çayır alanı
Selametlemek	Yolcuyu uğurlamak.
Serender	Ayaklar üzerine yapılmış mısır vb yiyeceklerin saklandığı yer.
Sıçan	Fare
Sifte etmek	Yeni çıkan bir meyveyi ilk defa yemek.
Simla	Gözün kenarında birikmiş tortu.
Sinmek	Çökmek hedef küçültmek
Siran	Isırgan otu
Su dökmek	Tuvalete gitmek.
Suluk	Eski evlerde yıkama işlerinin yapıldığı bölüm.
Şafliya	Ağız akıntısı salya
T
Tekerlenmek	Yuvarlanmak.
Tebinmek	Kurulanmak.
Temreğü	Egzamaya benzeyen bir cilt hastalığı.
Tevekel	Saf aklı kıt
Tırnağına vurmak	Çok üşüme ve donma sonucu tırnakların acıması.
Tirma	Ayran ve mısır unundan yapılan muhallebi kıvamında bir yemek
Tirmuk	Hayvan gübresini atmaya yarayan demir aygıt.
Tumul	Ekmek kırıntısı.
U
Uçkur	Eskiden pantolon şalvar gibi giyeceklerin düşmemesi için bele bağlanan ip.
Ula	Erkekler için kullanılan bir hitap.
Urba	Düğünden önce geline alınan elbiseler..
Urgan	Hayvanları bağlamak için kullanılan ip.
Usul	Yavaşça.
Uşak	Çocuk.
Üsküt	Küsmüş sessiz
V
Vardagel	Yük taşımada kullanılan ilkel teleferik.
Vargit	Yaylalarda sonbaharda açan beyaz renkli çiğdem.
Vereuz	Evlerin arka tarafındaki dar aralık.
Vindo	Kan emici büyük sinek.
Y
Yal	Köpek ve sığırlar için hazırlanan sulu yiyecek.
Yalanız	Tek başına yalnız
Yağlaş	Mısır unu su peynir ve tereyağından hazırlanan bir yemek
Yalluk	İneklere verilecek taze ot yaprak gibi şeyler
Yavan	İneği süt vermez durumda olanlar için kullanılan bir sözcük.”Süt yoğurt gibi şeyler
Yayılım	Hayvanların otladığı yer otlak
Yaymak	Otlatmak.
Yenlik	Hafif
Yılkıda	Dışarıda
Yonga	Kesilen yontulan odundan çıkan parçalar.
Yufka	Sığ.
Yüklü	Hamile.
Yüzüne gomak	Kaçan kızla ailesinin barışması.Kaçan kızın ailesini ziyaret etmesi.
Z
Zağar	Köpek.
Zebil	Çok fazla kullanılmayacak kadar fazla
Zefketmek	Alay etmek küçümsemek
Zipka	Arkası bol bacakları dar erkek pantolunu
Zibil	Çöp
Ziliktar	Tavada yapılan yağlı ince ekmek..
Zirza	Menteşe.
Zumbuk	Yumruk.
Zumur	Sıcak mısır ekmeğinin içine yağ ve şeker konularak hazırlanan yemek.


Sevgili arkadaşlar
Köyümüzde eskilerimizin yıllarca kullandıkları belki hala daha kullanmakta olduğumuz ancak yeni yetişen neslin pek ilgi göstermediği ve anlamadığı bazı sözcükleri araştırıp kağıda dökmeye çalıştım. Elbette yazamadığım daha bir çoğu vardır. Aklınıza gelen kelime yada deyimler olduğunda lütfen bizlere iletin. E-mail adresime gönderebileceğiniz gibi ziyaretçi defterine de yazabilirsiniz. Gunay Sevencan TEŞEKKÜRLER…..

Lütfen Üye Üye Olunuz.Aksi halde yorumlarınız eklenmeyecektir.

JComments